Precommercieel aankopen - PCP

Het precommercieel aankopen van onderzoeksdiensten biedt de overheid de mogelijkheid om innovatieve oplossingen te laten ontwikkelen en zo innovatie te stimuleren.

Precommercieel aankopen van onderzoeksdiensten valt buiten de toepassing van de wet op de overheidsopdrachten, onder meer op voorwaarde dat zowel de kosten als de resultaten van de precommerciële aankoop gedeeld worden tussen de aanbestedende overheid en de opdrachtnemer.

Deze bepaling is opgenomen in artikel 32 van de nieuwe Belgische wet op de overheidsopdrachten van 17 juni 2016 die in de loop van 2017 in werking treedt. (link).

De basiselementen van de aanpak van precommercieel aankopen zijn door de Europese Commissie ontwikkeld en gepubliceerd (link).

In de Europese Kaderregeling (link) betreffende staatssteun voor onderzoek, ontwikkeling en innovatie is het begrip ‘precommercieel aankopen’ opgenomen..  Het precommercieel aankopen moet ook aan bepaalde voorwaarden voldoen zodat het niet zou beschouwd worden als staatsteun in de zin van artikel 107 van het EU-verdrag.  

Punt 33 van de Kaderregeling bepaalt dat een precommerciële aankoop moet voldoen aan een aantal principes, zoals een openbare, transparante en niet-discriminatoire selectieprocedure op basis van vooraf bepaalde objectieve selectie- en gunningscriteria. Verder mag ook de dienstverlener van de onderzoeks- en ontwikkelingsdiensten later bij de levering van het eindproduct of -dienst geen voorkeursbehandeling krijgen.

Momenteel bevatten de delegatiebesluiten van de Vlaamse Regering nog geen delegaties specifiek voor precommercieel aankopen zoals bijvoorbeeld voor overheidsopdrachten of subsidies. Dit heeft tot gevolg dat alle beslissingen inzake het toekennen van middelen bij precommercieel innovatief aankopen op het niveau van de Vlaamse Regering moeten genomen worden. Het is de bedoeling om tegen eind 2017 de Vlaamse regelgeving aan te passen en het begrip precommercieel aankopen te introduceren.

Overheidsopdrachten voor innovatie - PPI

De aankoop van innovatieve oplossingen (producten, diensten of werken die nog niet wijd verspreid zijn op de markt) is een reguliere overheidsopdracht en valt onder de wetgeving overheidsopdrachten (link).

Bij de keuze van de gunningsprocedure zal men voor de aankoop van innovatieve producten, diensten of werken dikwijls de voorkeur geven aan procedures waarbij interactie tussen de leveranciers en de aanbestedende overheid mogelijk is, zoals de ‘mededingingsprocedure met onderhandeling’ en bij complexere dossiers de ‘concurrentiegerichte dialoog’.  

Om kmo’s en dus ook jonge en innovatieve ondernemingen, betere toegang te verlenen tot de overheidsmarkt, kan het aangewezen zijn om opdrachten te verdelen in percelen en om waar mogelijk varianten toe te laten.  Ook mogen de eisen met betrekking tot financiële en economische draagkracht geen extra belemmering vormen, ze moeten in verhouding staan tot de opdracht.

Innovatie partnerschappen (PCP en PPI in één)

De Europese richtlijn voor overheidsopdrachten van 2014 introduceert het concept van ‘Innovatie Partnerschappen’. Bij Innovatie Partnerschappen wordt de aankoop van O&O-diensten en de aankoop van de eruit resulterende producten of diensten in één gunningsprocedure gecombineerd. Dit was onder de vorige richtlijn onmogelijk. Deze aanpak is opgenomen in de nieuwe Belgische Wet op de Overheidsopdrachten van 17 juni 2016  die in de loop van 2017 in werking treedt (link).

De toelichtingen bij de richtlijn maken echter duidelijk dat Innovatie Partnerschappen enkel gehanteerd kunnen worden wanneer ze de ontwikkeling en aankoop van unieke en gespecialiseerde producten of diensten betreffen die geen of zeer beperkte commercialiseringsmogelijkheden hebben. 

De voordelen van Innovatie Partnerschappen lijken dus beperkt ten opzichte van de gescheiden PCP en PPI procedures.