Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sprak op 13 september het Europees Parlement toe voor haar laatste State of the European Union van deze legislatuur.
We hebben een overzicht gemaakt van de belangrijkste punten van haar toespraak die relevant zijn voor ons eigen EWI-beleidsdomein.
Onderaan deze pagina kan u de toespraak herbekijken en downloaden samen met een overzicht van de belangrijkste prioriteiten voor 2024.
Industrie en KMO’s
“Europe's industry is showing every day that it is ready to power this transition. Proving that modernisation and decarbonisation can go hand in hand.”
De European Green Deal werd volgens von der Leyen geboren uit de noodzaak om onze planeet te beschermen, maar werd ook ontworpen met het idee om onze welvaart te garanderen op lange termijn.
De Commissie is dan ook tevreden dat ze de klimaatagenda succesvol heeft kunnen koppelen aan de economische agenda. Hierdoor geeft de EU een duidelijke richting aan de industrie, voor hun investeringen en innovatie.
Zo is Europa in vijf jaar tijd van 0 naar 38 propere staalfabrieken gegaan en doet de EU meer investeringen op vlak van schone waterstof dan China en de VS samen. Het is echter nog niet het moment voor Europa om op onze lauweren te rusten.
De Commissievoorzitter haalt in haar speech aan dat de Critical Raw Materials Act (CRMA) en de Net-Zero Industry Act (NZIA) sleutelteksten zijn om het verdere succes van de groene transitie te garanderen. Toch zal er nog meer werk nodig zijn om te garanderen dat we onze klimaatdoelstellingen bereiken.
Daarom kondigde von der Leyen de Clean Transition Dialogues aan. Deze hebben als doel elke sector te ondersteunen in hun zoektocht naar een bedrijfsmodel voor decarbonisatie.
De missie van de Commissie is duidelijk: de toekomst van schone industrie moet zo veel mogelijk in Europa vervaardigd worden en zal sociaal rechtvaardig zijn.
De windindustrie krijgt ook speciale aandacht van de EU. Volgens von der Leyen is de windindustrie namelijk een echt Europees succesverhaal, maar er zijn kapers op de kust. Om te voorkomen dat de windsector op een cruciaal moment begint te slabakken zal er binnenkort een European Wind Power Package volgen. Dit pakket moet zorgen voor snellere vergunningen, betere veilingsystemen en een verbeterde toegang tot vaardigheden, financiering en stabiele toeleveringsketens.
Ten slotte hamert de Commissievoorzitter erop dat KMO’s de ruggengraat van de Europese economie zijn. Deze worden echter niet altijd evengoed gehoord, en hebben door hun beperkte middelen niet altijd de optie om volop te genieten van de vele steunprogramma’s en middelen die de EU biedt. Daarom zal er binnenkort een EU SME Envoy komen, die direct aan von der Leyen zal rapporteren.
Interne Markt
“But global markets are now flooded with cheaper Chinese electric cars. And their price is kept artificially low by huge state subsidies. This is distorting our market. And as we do not accept this from the inside, we do not accept this from the outside. So I can announce today that the Commission is launching an anti-subsidy investigation into electric vehicles coming from China. Europe is open for competition. Not for a race to the bottom.”
De Commissie kondigde aan harder te zullen optreden tegen oneerlijke handelspraktijken. Vooral China werd in de speech meermaals genoemd. Hun praktijken hebben de Europese zonnepanelensector namelijk zwaar geraakt, en nu zien we gelijkaardige manoeuvres op vlak van elektrische voertuigen. Daarom zal de Commissie een antisubsidieonderzoek opstarten naar elektrische wagens uit China.
von der Leyen blijft echter benadrukken dat Europa een globale speler is, die de internationale rechtsorde altijd zal ondersteunen. Daarom streeft ze ernaar tegen eind dit jaar een handelsakkoord te bereiken met Australië, Mexico en de Mercosur-landen.
De Commissievoorzitter reflecteerde ook op de interne uitdagingen waarvoor onze economie staat. De inflatie, het tekort aan arbeidskrachten, de vele administratieve lasten die bedrijven torsen, etc.
Om aan een paar van die (sociale) uitdagingen tegemoet te komen zal er onder het Belgisch Voorzitterschap een nieuwe topontmoeting met sociale partners komen in Hertoginnedal.
De inflatie wil von der Leyen bestrijden door het model van gezamenlijke gasaankopen te herhalen in andere domeinen, zoals kritieke grondstoffen en waterstof.
Om de administratieve lasten te verminderen stelde de Commissie voor om een onafhankelijke raad een concurrentievermogenstoets uit te laten voeren op elke nieuwe wettekst. Ook zal er binnenkort een voorstel volgen die de rapporteringsverplichtingen in Europa met 25% probeert te beperken.
Ten slotte kondigde von der Leyen aan dat we op eens strategische manier moeten nadenken over onze toekomst en de toekomst van de interne markt. Daarom zal Mario Draghi, voormalig ECB-voorzitter, een rapport schrijven over de toekomst van het Europese concurrentievermogen.
Digitaal en Telecom
In tegenstelling tot vorig jaar, verwees de State of the Union speech van de Commissievoorzitter dit jaar wel veelvuldig naar het Europees digitaal beleid en digitale technologieën. Artificiële intelligentie kreeg zelfs een plaats in de allereerste zinnen van de redevoering, en kwam ook daarna meermaals terug aan bod.
In haar toespraak maakt Von der Leyen de balans op van haar digitaal beleid, dat één van de drie speerpunten vormt van de beleidsagenda van de huidige Europese Commissie. Ze merkt daarbij op dat lidstaten hun investeringsdoelen in het digitale domein ruim hebben overtroffen.
Vervolgens maakt Von der Leyen zich sterk dat Europa vandaag een wereldwijde pionier is wanneer het aankomt op digitale wetgeving (o.a. de Digital Services Act, Digital Markets Act, …). Met een ongezien wetgevend arsenaal wil Europa nu het hoofd bieden aan de specifieke problemen die gepaard gaan met het internet: desinformatie, schadelijke content, teveel machtsconcentratie in handen van een klein aantal bedrijven, privacyrisico’s, enz. Volgens Von der Leyen is de Europese Unie nu de wereldwijde leider wanneer het aankomt op de online rechten van burgers.
Ook op vlak van artificiële intelligentie, wil de Commissievoorzitter blijven inzetten op veiligheid en transparantie. De AI-Verordening, die zich momenteel in de laatste fase van onderhandeling bevindt, moet de “eerste omvattende innovatiebevorderende AI-wetgeving ter wereld” worden.
Hoewel de Verordening een blauwdruk voor veilige AI wereldwijd moet worden, is daarmee het gevaar niet helemaal van de baan. Von der Leyen wil namelijk een mondiale aanpak en een wereldwijde instantie in het leven brengen om een globaal kader voor AI te scheppen. Hoe dan ook moet volgens haar het AI-beleid innovatief, veilig en transparant blijven, en moet het in samenspraak met experten en AI-bedrijven ontwikkeld worden.
Tenslotte kleurt Von der Leyen ook haar buitenlands beleid digitaal, door het belang te benadrukken van digitale infrastructuur en digitale economische uitwisseling met partnerlanden.
Andere initiatieven
“We will be at Ukraine's side every step of the way. For as long as it takes. Since the start of the war, four million Ukrainians have found refuge in our Union. And I want to say to them that they are as welcome now as they were in those fateful first weeks.”
Tijdens haar toespraak ging von der Leyen uiteraard ook in op de oorlog in Oekraïne, en de blijvende en voortdurende steun die de EU moet en zal bieden.
Ook maakte von der Leyen van het moment gebruik om enkele nieuwe initiatieven aan te kondigen:
- een strategische dialoog over de toekomst van de Europese agricultuur,
- een nieuwe strategische aanpak in de relaties tussen de Europese Unie en de Afrikaanse Unie,
- het organiseren van een Internationale Conferentie tegen mensensmokkel,
- de denkoefening opstarten hoe de EU succesvol kan uitbreiden, al dan niet door eerst de integratie te verdiepen via een verdragswijziging.
Herbekijk de State of the European Union
Download
